Zaag zelf je brandhout met een kettingzaag

Een knusse open haard op een koude winterdag of een gezellige vuurkorf op een zwoele zomeravond: soms heb je niet meer nodig om te genieten van het leven. Door zelf je brandhout te zagen in plaats van het kant-en-klaar te kopen zorg je daarbij voor nog meer voldoening. Dat is ook beter voor de natuur, want je gebruikt alleen wat je nodig hebt. Zo draag je je steentje bij aan bosbehoud en worden lange en erg belastende transportprocessen in de houthandel beperkt. Het snoeien of uitdunnen van bomen in je eigen tuin kan ook voor prima brandhout zorgen.

Om je op weg te helpen, verzamelden we hieronder enkele nuttige en praktische tips om brandhout te zagen als een echte pro.

Alles begint bij een goede bescherming

Professionele houtzagers dragen beschermende kledij wanneer ze een kettingzaag hanteren. Draag dus zelf ook altijd een helmset of veiligheidsbril wanneer je met een kettingzaag aan de slag gaat. Zo bescherm je je gezicht en ogen. Ook oordopjes of een andere gehoorbeschermer zijn geen overbodige luxe, al heb je ze niet nodig wanneer je met een accukettingzaag, zoals de MSA 200 C-BQ, werkt.

Ook je handen, benen en voeten moeten beschermd zijn. Met werkhandschoenen en een broek met snijbescherming zaag je op een veilige manier je eigen brandhout. En met een veiligheidsschoen met stalen neus sta je extra stevig op je benen. Meer weten? Lees dan ons artikel over persoonlijke veiligheidsuitrusting of ontdek welke veiligheidsuitrusting voor jou geschikt is.

Opgelet: sommige landen hebben erg specifieke eisen voor beschermingskledij. En uiteraard is beschermende kledij geen excuus om niet uiterst veilig te werk te gaan. Lees de gebruiksaanwijzing van je kettingzaag voor meer informatie over veilig gebruik en de vereiste beschermende kledij.

Brandhout maken van boomstammen

Voordat je boomstammen kan verwerken tot brandhout, moet je ze eerst verzagen in stukken van ongeveer een meter. Dat kan thuis in je eigen tuin of in het bos. Kleinere stammen zaag je handig tot brandhout op een zaagbok.

Hieronder tonen we je hoe je een dikke boomstam op lengte zaagt. Je kan de stam op de grond leggen of een zelfgemaakte steun gebruiken om ergonomischer te werk te gaan. We leggen ook uit hoe je de stammen klieft en hoe je ze verder kan verzagen op de zaagbok.

Verdeel de boomstam eerst in gelijke delen en breng markeringen aan voordat je ze op lengte zaagt. Zo zie je gemakkelijk waar je precies moet zagen. Gebruik daarvoor een rolmeter en markeerkrijt of ecologische markeerspray.

Boomstammen verzagen op de grond

Ligt de boomstam op een stevige ondergrond in het bos of in de tuin? Dan kan je die ter plaatse in stukken zagen. Zorg er wel voor dat de stam niet kan wegrollen. Voelt de stam toch wat instabiel aan, dan kan je hem met kleine stukken hout op zijn plaats houden.

Let bij het zagen op dat je niet in de ondergrond zaagt, want op die manier wordt de ketting van je kettingzaag erg snel bot.

Stap voor stap:

1. Start de kettingzaag op een lage snelheid en houd de zaag boven de markeerpunten die je eerder maakte. Zaag door driekwart van de boomstam. Zo voorkom je dat je per ongeluk in de ondergrond zaagt. Zaag op deze manier door alle gemarkeerde stukken van je boomstam.
2. Draai de boomstam vervolgens om, eventueel met behulp van een velhevel. Controleer ook nu weer de stabiliteit van de boomstam voordat je verder werkt.
3. Zaag vervolgens ook het laatste kwart van de boomstam door. Ontdek hoe je de verzaagde stammen verder splijt in het onderdeel “Dikke boomstammen en op maat gezaagde stammen klieven” hieronder.

Een boomstam zagen met behulp van een zelfgemaakte steunWerk je op een onstabiele ondergrond, dan kan je gebruik maken van een steun. Zo bescherm je niet alleen je ketting, maar ook je rug dankzij de ergonomische werkhoogte. Je kan zelf een steun maken door een v-groef in een stuk hout te zagen. Ook hier zorg je ervoor dat het hout niet kan wegrollen.

Stap per stap:

1. Om de steun te maken, zaag je een stuk van de stam en voorzie je die van een v-groef. Maak de v-groef even breed als de boomstam die erop zal komen te steunen.
2. Zorg ervoor dat de steun stabiel staat en plaats de boomstam erbovenop. Met een handpaktang gaat dit een stuk gemakkelijker. Als de stam niet 100 procent stabiel ligt, kan je hem vastzetten met wiggen of takken.
3. Gebruik nu je kettingzaag op lage snelheid om te beginnen zagen vanaf je markeringen. Let hierbij op dat het afgezaagde stuk niet op je voeten terechtkomt.
4. Verschuif de boomstam indien nodig van plaats, zodat je niet in je steun gaat zagen. Herhaal deze stappen tot de volledige boomstam verzaagd is. Hieronder lees je hoe je de grote stukken tot brandhout klieft.

Dikke boomstammen en op maat gezaagde stammen klieven

Je verzaagde stammen moeten natuurlijk nog in kleinere stukken gehakt worden om in je haard te passen. Kleinere houtblokken drogen trouwens beter en dat is nodig als je ze wil gebruiken in je open haard of vuurkorf. Vochtig hout brandt niet goed en produceert heel wat roet en rook.

Stap voor stap:
1. Plaats je op maat gezaagde boomstam horizontaal op de grond en zorg ervoor dat hij niet kan wegrollen. Zaag het hout vervolgens over de hele lengte ongeveer tien centimeter diep.
2. Je kan het hout nu eenvoudig splijten met behulp van een splijtwig. Dat gaat nog makkelijker als je eerst een inkeping maakt in het hout waar de wig moet komen. Afhankelijk van de dikte van het hout, kan je ook de helften nogmaals in twee verdelen.
3. Verwerk het hout vervolgens op de zaagbok tot kleinere stukken brandhout.

Dunne stammen, takken en gespleten hout verwerken tot brandhout

Wil je smallere boomstammen, takken of op maat gezaagde stammen verwerken tot brandhout? Gebruik dan een handige zaagbok om je hout verder te verzagen. Zo kan je het hout gemakkelijk vastzetten en erg comfortabel te werk gaan.

Stap voor stap:

1. Leg het hout op je zaagbok en bevestig het met een elastische koord of ketting zodat het niet kan wegrollen.
2. Start je kettingzaag en bepaal de juiste startpositie voordat je begint met zagen.
3. Verzaag je dunne boomstammen vervolgens stuk voor stuk op de zaagbok.

Belangrijk: hout moet ongeveer twee jaar drogen vooraleer je het kan gebruiken voor je open haard. Het is dan ook belangrijk om het hout goed te stockeren. Stapel de houtblokken op een manier die luchtcirculatie toelaat, maar scherm ze af tegen regen en vocht.